Wodę stosuje się podczas produkcji materiałow budowlanych oraz przy wykonywaniu robot budowlanych. Po oddaniu budynku do użytkowania jest jednym z niezbędnych mediow dostarczanych do obiektu i wykorzystywanym w rożnych celach przez użytkownikow. Należy jednak pamiętać o tym, że jest ona rownież czynnikiem, ktory działa w sposob destrukcyjny na elementy obiektu budowlanego.

Źródła zawilgocenia obiektu budowlanego

Przyczyny zawilgocenia obiektow budowlanych w sposob ogolny można przedstawić następująco:

• wilgoć technologiczna,
• wilgoć gruntowa,
• wilgoć eksploatacyjna,
• podciąganie kapilarne wody,
• bezpośrednie oddziaływanie wody na obiekt budowlany i jego części:
  − wody opadowe, w tym woda rozbryzgowa,
  − wody powierzchniowe,
  − wody zawieszone,
  − wody zaskorne,
  − woda gruntowa,
  − podziemne cieki wodne,
  − wycieki z instalacji wodnej, kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania itd.

Wilgoć technologiczna

Wilgoć technologiczna jest związana z procesem wznoszenia budynku. Woda stosowana jest jako głowny rozpuszczalnik zapraw, mas, klejow czy tynkow. Zużywana jest w dużych ilościach podczas – potocznie zwanych – „mokrych robot budowlanych”, takich jak betonowanie, tynkowanie, nakładanie gładzi itd. Ponadto należy podkreślić, że wbudowane w obiekt wyroby budowlane posiadają swoją naturalną wilgoć. Ze względu na restrykcyjnie przestrzegane terminy realizacji obiektow budowlanych, częstym błędem wykonawczym jest dopuszczenie do niedostatecznego wyschnięcia ich elementow, a w efekcie – uwalnianie się wilgoci technologicznej już podczas użytkowania, co może powodować pojawienie się zjawiska zawilgocenia.

Wilgoć gruntowa

Wilgoć gruntowa to woda zwieszona pomiędzy cząsteczkami gruntu. Wnika w ściany fundamentowe oraz w same fundamenty w miejscach styku z gruntem.

Wilgoć eksploatacyjna

Wilgoć eksploatacyjna połączona jest z użytkowaniem obiektu budowlanego. Powstaje m.in. podczas prania, gotowania, kąpieli czy przy wykonywaniu innych czynności, do ktorych konieczne jest wykorzystywanie wody. Należy pamiętać rownież o tym, że każdy człowiek, roślina pokojowa czy zwierzę przebywające w budynku także jest emiterem wilgoci w postaci m.in. pary wodnej. W procesach fizjologicznych (np. oddychanie, pocenie się itd.) wydalane są do powietrza duże ilości wody. Jej ilość zależy od rodzaju aktywności fizycznej użytkownikow i ogolnego ich stanu zdrowia. Człowiek śpiąc wydziela do otoczenia ok. 45 g/h, natomiast podczas intensywnej pracy fizycznej nawet do 170 g/h. Szacuje się, że czteroosobowa rodzina „produkuje” w ciągu dnia od 10 do 15 litrow wody.

Podciąganie kapilarne wody

Najprostszym procesem przepływu wilgoci w strukturze materiałow budowlanych jest podciąganie kapilarne. Większość stosowanych wyrobow budowlanych stanowią materiały porowate. Charakteryzują się one siecią naczyń włosowatych – otwartych kanalikow zwanych kapilarami, przez ktore woda może swobodnie migrować. W przypadku kontaktu z wilgotnym lub mokrym podłożem naczynia włosowate występujące w budowlanych wyrobach ceramicznych (np. cegłach, pustakach itd.), zaprawie i niektorych kamieniach naturalnych, powodują podciąganie wody w wewnętrznych strukturach tych materiałow. Podciąganie wody, ktore ma miejsce w takiej sytuacji, jest określane właśnie jako kapilarność. Wysokość, do ktorej zauważalne będzie podciąganie kapilarne, zależy od struktury materiału, a przede wszystkim od jego porowatości i układu porow oraz kapilar.
 

 

Wody opadowe, w tym woda rozbryzgowa

Opady atmosferyczne stanowią największą część wody, ktora ma wpływ na obiekt budowlany. Do wod opadowych zalicza się wodę deszczową, śnieg, mgłę czy szadź. Natomiast woda rozbryzgowa to kropelki wody (np. deszczu) odbite od podłoża i opadające na przyziemie obiektu budowlanego.

Wody powierzchniowe

Wśrod wod powierzchniowych wymieniane będą m.in.: potoki, strumienie, rzeki, jeziora, stawy, zalewy, zbiorniki retencyjne, wody morskie, a także woda spływająca po powierzchni terenu wokoł obiektu budowlanego.

Wody zawieszone

Wody zawieszone to wody tworzące lokalne zbiorowisko nad warstwą gruntow nieprzepuszczalnych. Obserwuje się je w strefie pomiędzy powierzchnią terenu a zwierciadłem wod podziemnych. Zasoby wod zawieszonych zmieniają się w zależności od opadow i parowania.

Wody zaskórne

Wody zaskorne zwane są rownież wodami przypowierzchniowymi, ponieważ występują płytko pod powierzchnią gruntu (ok. 2 m w głąb ziemi). Ich powstawanie jest warunkowane wpływem zmian temperatury i opadow atmosferycznych. Gromadzą się okresowo na warstwie nieprzepuszczalnej gruntu, w zależności od pory roku, czyli po obfitych opadach deszczu lub roztopach wiosennych. Podlegają wahaniom temperatury i często są zanieczyszczone.

 

Woda gruntowa

Wody gruntowe to wody podziemne, występujące na większych głębokościach niż wyżej wspomniane wody zaskorne. W przeciwieństwo do nich nie są bezpośrednio zależne od wpływu czynnikow atmosferycznych, dlatego cechuje je rownowaga termiczna. Nie podlegają zmianom temperatury w ciągu doby, a jedynie w zależności od por roku. Dzięki przefiltrowaniu przez warstwy gruntowe są jedynie nieznacznie zanieczyszczone.

 

Podziemne cieki wodne

Podziemne cieki wodne nazywane są inaczej podziemnymi rzekami. Powstały w wyniku działalności człowieka lub wytworzyły się w sposob naturalny.

Wycieki z instalacji wodnej, kanalizacyjnej, centralnego ogrzewania itd.

Nieszczelności instalacji są częstą przyczyną zalewnia i zawilgocenia budynkow. Spowodowane są na ogoł korozją starszych instalacji, uszkodzeniami mechanicznymi oraz błędami wykonawczymi przy montażu (np. wadliwe połączenia armatury).

Zjawisko kondensacji pary wodnej i higroskopijność materiałów budowlanych Kondensacja pary wodnej

Jedną z najpowszechniejszych przyczyn zawilgocenia budynkow jest kondensacja pary wodnej. Geneza występowania tego zjawiska w obiektach budowlanych jest rożnorodna:

• zbyt niska izolacyjność termiczna przegrod, która objawia się skraplaniem pary wodnej utrzymującej się w ogrzanym powietrzu na zimnych, niewłaściwie zaizolowanych cieplnie przegrodach budynku;
• duża bezwładność termiczna obiektu budowlanego –charakteryzuje budynki, w ktorych temperatura praktycznie pozostaje na stałym, niezmiennym poziomie. W takich obiektach w okresie letnim ściany i stropy nagrzewają się wolno. W efekcie napływające z zewnątrz nagrzane, cieplejsze powietrze w zetknięciu z chłodną powierzchnią przegrody ulega skropleniu;
• niewydajna lub niefunkcjonująca wentylacja pomieszczeń budynku;
• niewłaściwa eksploatacja budynku;
• błędy wykonawcze oraz prowadzenie robot niezgodnie z wiedzą inżynierską i sztuką budowlaną.

Higroskopijność wyrobów budowlanych

Higroskopijność materiałow budowlanych to zdolność absorpcji, czyli pobierania pary wodnej z otoczenia. W wyniku wiązania pary wodnej niektore substancje zawarte w wyrobach budowlanych ulegają rozpuszczeniu. Powoduje to proces powolnego, stopniowego zawilgocenia, ktorego symptomami są nieregularne, wilgotne lub mokre plamy, ukazujące się i znikające w zależności od warunkow atmosferycznych.

Elementy budynku szczególnie narażone na destrukcyjne działanie wody i wilgoci

Nie każdy element obiektu budowlanego jest w identycznym stopniu narażony na działanie niszczących czynnikow zewnętrznych i wewnętrznych. Wśrod tych części budynkow, ktore są najbardziej eksponowane na destrukcyjny wpływ wody i wilgoci można wymienić:

• fundamenty,
• ściany fundamentowe,
• cokoły,
• dach i pokrycie dachowe,
• miejsca wykonania obrobek blacharskich oraz przy rynnach i rurach spustowych,
• przejścia instalacji przez przegrody,
• płyty balkonowe, loggie i tarasy,
• ściany i stropy szczegolnie pomieszczeń tzw. mokrych,
• okna.

Przyziemie budynku

Przyziemiem budynku nazywane są fundamenty, elementy ścian zewnętrznych zagłębione w gruncie (ściany fundamentowe), cokoł, czyli te części budynku, ktore są położone w bezpośrednim sąsiedztwie tzw. poziomu „0”. Elementy te wystawione wpływ wody polegający na:

• oddziaływaniu wody oraz wilgoci gruntowej,
• podciąganiu kapilarnym w niewłaściwie zaizolowanych elementach,
• działaniu wody rozbryzgowej, spływającej po ścianach i docierającej do miejsc podparcia przegrod na ławach fundamentowych,
• oddziaływaniu wody zaskornej i zawieszonej.

 

 

Najbardziej wrażliwymi na działanie wilgoci i wody punktami przyziemia są miejsca łączenia fundamentow z podłogą położoną na gruncie, przejścia instalacji przez zewnętrzne przegrody. Ponadto będzie to ta część izolacji wodochronnej pionowej poziomej, ktora będzie miała bezpośredni kontakt z gruntem i jest ponad niego wyprowadzona. Każda nieszczelność i niedokładność w wykonawstwie w tych obszarach będzie skutkowała coraz większym zawilgoceniem budynku do zalewania włącznie.

Przejścia instalacji przez przegrody

Przejścia instalacji wodociągowej, kanalizacyjnej, elektrycznej, gazowej czy też telekomunikacyjnej muszą być dobrze zaizolowane. Wytyczne te dotyczą nie tylko przejść pomiędzy przegrodami zewnętrznymi obiektu budowlanego, ale także między ścianami i stropami wewnętrznymi. Szczegolnie dotyczy to miejsc pomiędzy pomieszczeniami tzw. mokrymi a pozostałymi pomieszczeniami. Hydroizolacja otworow w przegrodach pionowych i poziomych ma zabezpieczać przed przedostawaniem się między tymi elementami konstrukcyjnymi nie tylko wody działającej z zewnątrz obiektu, ale także przed wilgocią eksploatacyjną.

 

 

Dach, obróbki blacharskie i orynnowanie

Elementy pokrycia dachowego, obrobki blacharskie, rynny i rury spustowe są zawsze narażone na działanie opadow atmosferycznych. Każda przerwa w ciągłości orynnowania, źle wyprofilowane spadki lub nieszczelności w pokryciu dachowymi będą powodem zalewania, przedostawania się wody i wilgoci do obiektu budowlanego. Jednymi z najczęściej występujących zalań i zawilgoceń są te spowodowane uszkodzonym bądź źle ułożonym pokryciem dachowym oraz obrobkami blacharskimi, np. w obrębie przewodow kominowych. Natomiast w przypadku rynien i rur spustowych każda nieprawidłowość skutkuje coraz większym zamakaniem ścian zewnętrznych, po ktorych swobodnie spływa woda. Nieprawidłowości w zakresie rynien i rur spustowych to ich perforacja lub niedrożność. Niewłaściwie odprowadzona woda z rur spustowych może być także przyczyną zalewania poziomu przyziemia oraz powodem zamakania ścian budynku.

Tarasy, loggie i płyty balkonowe

Balkony, loggie i tarasy są zewnętrznymi częściami budynku, ktore znajdują się pod bezpośrednim wpływem czynnikow atmosferycznych. Ich właściwe rozwiązanie konstrukcyjne w pierwszej kolejności wymaga ukształtowania spadku oraz dalej odpowiedniego uformowania izolacji wodochronnej. Brak odprowadzenia wody na zewnątrz poprzez właściwie wyprofilowany spadek będzie powodował zalewanie ścian. Natomiast nieodpowiednia izolacja spowoduje migrację wody i wilgoci w materiały konstrukcyjne płyty poziomej tarasu, balkonu lub loggii oraz pionowej przegrody. Tym samym takie błędy wykonawcze spowodują ich zawilgocenie i wszystkie związane z tym niekorzystne zjawiska.

 

Pomieszczenia mokre

Z użytkowaniem pomieszczeń mokrych wiąże się wytwarzanie dużej ilości pary wodnej oraz bezpośredni wpływ wody na powierzchnie płaskie. Do grupy pomieszczeń mokrych zalicza się m.in. łazienki, suszarnie, kuchnie. W przypadku gdy w powyższych pomieszczeniach nie funkcjonuje wentylacja, co utrudnia wymianę powietrza, efektem będzie wykraplanie się pary wodnej i finalnie – zawilgocenie. Mogą zdarzać się także wycieki z armatury, urządzeń sanitarnych itd.

Okna

Wadliwe osadzenie okien może być powodem przeciekow z zewnątrz oraz pojawienia się zjawiska przemarzania, ktore prowadzi do wykraplania się wody wewnątrz budynku i zawilgocenia ścian w strefie przyokiennej.

Przyczyny zawilgocenia obiektów budowlanych

Znając źrodła wody oraz wilgoci oddziałujące na budynek i jego rożne elementy, można przystąpić do analizy przyczyn ich negatywnego wpływu na obiekt i materiały budowlane. Wśrod czynnikow powodujących zawilgocenie i determinujące jego stopień można wyrożnić następujące:

• zawilgocenie technologiczne,
• zawilgocenie kondensacyjne,
• starzenie się – zmiana w czasie właściwości materiałów budowlanych i izolacyjnych,
• zmiany stosunkow wodnych (np. podniesienie poziomu wod gruntowych, uszkodzenia systemu drenażowego i melioracji),
• penetracja opadow atmosferycznych w głąb przegrod,
• zalanie budynku (przykładowo: awaria instalacjiwodno – kanalizacyjnej, powodź)
• pierwotny brak lub zużycie zabezpieczeń hydroizolacyjnych.

Wpływ wody i wilgoci na obiekt budowlany

Niekorzystne oddziaływanie wody oraz wilgoci na budynek nie sprowadza się jedynie do samych materiałow budowlanych i elementow obiektu. Negatywny wpływ niesprzyjającego mikroklimatu odnotowuje się także u ludzi i zwierząt przebywających w zawilgoconych pomieszczeniach. Poniżej wymieniono kilka najważniejszych problemow, ktore pojawiają się w zalewanych lub zawilgoconych obiektach budowlanych.

Pogorszenie warunków bytowych w pomieszczeniach o podwyższonej wilgotności powietrza

W pomieszczeniach użytkowanych przez ludzi nadmiar wilgoci prowadzi do wykraplania się pary wodnej, ktora powoduje zamakanie urządzeń, części garderoby, mebli itd. Jest też bezpośrednią przyczyną rozwoju drobnoustrojow – bakterii i grzybow, przez co ulegają zmianie warunki bytowe oraz spada poważnie komfort życia w tych pomieszczeniach. Pojawia się m.in. nieprzyjemny, drażniący zapach stęchlizny i mogą wystąpić u użytkownikow symptomy alergii lub inne dolegliwości. Wilgoć może mieć rownież negatywny wpływ na dobre samopoczucie, sen i zdolność koncentracji. Może też determinować wiele poważnych zachorowań, takich jak np. astma. Nie bez znaczenia jest także powstawanie nieestetycznych plam, zaciekow, wykwitow itp. na zewnętrznych i wewnętrznych częściach przegrod.

Obniżenie izolacyjności cieplnej materiałów a konsekwencji zwiększenie strat ciepła

Już nieznaczny, jakby mogło się wydawać, bo kilkuprocentowy wzrost wilgotności przegrody powoduje znaczne, dodatkowe straty ciepła i może być powodem jej przemarzania. Jako przykład można przytoczyć tutaj cegłę ceramiczną, ktora w warunkach średnio-wilgotnych ma wspołczynnik przewodzenia ciepła λ = 0,77 W/m × K, natomiast dla wilgotności 15% wynosi on już około 1,6 W/m × K. Ponad dwukrotny wzrost wspołczynnika λ, w przypadku murow jednowarstwowych, powoduje proporcjonalne zmniejszenie się oporu cieplnego muru, co w konsekwencji powoduje znaczne straty energii cieplnej. W konsekwencji nawet z pozoru niewielkie zawilgocenie przegrody ma wpływ na jej właściwości izolacyjne.

Zagrożenie korozją biologiczną

Do korozji biologicznej zazwyczaj dochodzi w warunkach podwyższonej wilgotności. Stanowi ona ogoł procesow niszczących spowodowanych przez lubiące wilgoć grzyby domowe, grzyby pleśniowe, owady – szkodniki drewna oraz glony, mchy, porosty i bakterie. Korozja biologiczna przede wszystkim przekształca i powoduje destrukcję struktury materiałow budowlanych i wykończeniowych. Niestety, nie pozostaje rownież bez wpływu na ludzi przebywających w pomieszczeniach, w ktorych nastąpiło zainfekowanie elementow budynku. Obecność nadmiernej ilości pleśni i bakterii we wdychanym powietrzu może być przyczyną wielu chorob, takich jak: schorzenia drog oddechowych, narządow wzroku, stawow oraz osłabienie odporności organizmu.

 

 

Procesy niszczenia związane z działaniem soli oraz jej krystalizacji na powierzchni przegród

Obecność soli rozpuszczalnych w wodzie zwykle jest powiązywania z największymi zniszczeniami, jakie mają miejsce w zalewanym czy zawilgoconym obiekcie budowlanym, szczegolnie na poziomie przyziemia. Powodem tego jest fakt, iż należą one do najbardziej niebezpiecznych dla budynku czynnikow destrukcyjnych. Jeśli dojdzie do nagromadzenia soli, to jej wysokie stężenia mogą prowadzić w najgorszym wypadku do całkowitego zniszczenia zasolonych części budynku. Sole migrują w głąb materiałow budowlanych dzięki wodzie, a zniszczenia powstają na skutek procesow krystalizacji związanych z odparowywaniem wilgoci.

 

Przyspieszona korozja materiałów wykończeniowych (np. odspajanie się tynków, łuszczenie powłok malarskich)

Najbardziej wrażliwymi i podatnymi na procesy niszczące zachodzące pod wpływem zawilgocenia są materiały wykończeniowe: tynki, powłoki malarskie, wszelkie odmiany materiałow okładzinowych oraz elementy drewniane i drewnopochodne. Materiały wykończeniowe charakteryzują się nieznaczną odpornością na wilgoć, dlatego ulegają one zwykle nieodwracalnemu zniszczeniu lub znacznemu obniżeniu ich wartości estetycznej.

Obniżenie wytrzymałości materiałów i nośności elementów konstrukcyjnych

Pod wpływem działania wilgoci i wody wyroby budowlane tracą swoje właściwości i ulegają zniszczeniu. Najbardziej niebezpieczny jest wpływ zawilgocenia na układ nośny – konstrukcyjny obiektu budowlanego. Część materiałow konstrukcyjnych (np. lekkie betony komorkowe czy gipsy) rozmięka pod wpływem wody, co oznacza, że maleje ich wytrzymałość. W konstrukcjach murowych przemieszczanie się wilgoci powoduje rozpuszczanie substancji wiążących i uszkodzenia materiałow, co jest przyczyną obniżenia przewidywanej nośności przegrody. Działanie wilgoci przyspiesza także korozję chemiczną metalowych elementow budynku. Istotnym zjawiskiem fizycznym, mającym duży wpływ na degradację elementow obiektu budowlanego narażonego na działanie wody, jest zwiększanie objętości wody podczas zamarzania, analogicznie jak ma to miejsce podczas krystalizacji soli. Wiąże się to z przyspieszonym niszczeniem materiałow budowlanych na skutek cyklicznego zamarzania i odmarzania wody zawartej w porach i kapilarach. Efekty są szczegolnie widoczne na zewnętrznych częściach obiektu: w przyziemiu i w tych obszarach, na ktorych dochodzi do kontaktu wody z materiałem, np. w miejscu, w ktorym wskutek przeciekania rynny zawilgocona jest ściana budynku.
Wszystkie wyżej wymienione negatywne zjawiska związane z zalewaniem czy nadmiernym zawilgoceniem finalnie są przyczyną przyspieszenia procesow starzenia obiektu budowlanego. Ich naturalną konsekwencją jest postępujące obniżenie trwałości elementow budynku, czego następstwem jest konieczność przeprowadzania częstszych napraw i remontow w znacznym zakresie. W rezultacie prowadzi to do istotnego podwyższenia kosztow eksploatacyjnych i obniżenia wartości rynkowej nieruchomości.

Zabezpieczenia hydroizolacyjne obiektu budowlanego

Woda – zarowno w postaci ciekłej, jak i pary wodnej – powoduje zawilgocenie poszczegolnych elementow obiektu budowlanego. W celu uniknięcia tego niepożądanego zjawiska każdy budynek należy zabezpieczyć przed działaniem wody oraz wilgocią. Hydroizolacje można w sposob ogolny podzielić na następujące typy:

• izolację parochronną – zapobiegającą negatywnym następstwom występowania kondensacji pary wodnej,
• izolację przeciwwilgociową – wykorzystywaną do zabezpieczenia przed działaniem wilgoci zawartej w gruncie, przed podciąganiem kapilarnym oraz wodą niewywierającą parcia hydrostatycznego, czyli m.in. wodami zaskornymi i zawieszonymi, zaliczana do izolacji typu lekkiego,
• izolację wodochronną – stosowaną wowczas, gdy ma chronić obiekt budowlany przed działaniem wody wywierającej parcie hydrostatyczne, czyli przed stałym działaniem wod gruntowych, może być typu średniego lub ciężkiego (przy dużym parciu hydrostatycznym).

Ze względu na sposob usytuowania w elementach obiektu można wyrożnić także izolacje:

• poziome (chronią głownie przed podciąganiem kapilarnym),
• pionowe,
• płaszczyznowe (usytuowane pod kątem większym niż 0° a mniejszym niż 90° w stosunku do poziomu).

Efektywność hydroizolacji zależy od jej właściwego, dokładnego wykonania. Powinna ona przede wszystkim stanowić ciągły i szczelny system ochronny, ktory oddzielałby budynek lub jego część przed oddziaływaniem wody lub pary wodnej. Istotne jest, aby izolacja pozioma w sposob nieprzerwany przechodziła w izolację pionową. Ponadto warunkiem właściwej pracy izolacji jest jej ścisłe przyleganie do zabezpieczanego podłoża, aby odseparować je od negatywnego działania wody.
Materiały budowlane wykorzystywane do kształtowania hydroizolacji to:

• bitumiczne materiały rolowe (papy),
• bitumiczne materiały powłokowe,
• bitumiczne membrany samoprzylepne,
• bitumiczne masy uszczelniające,
• polimerowe masy powłokowe,
• mineralne zaprawy uszczelniające,
• uszczelniające membrany z tworzyw sztucznych (folie cienkowarstwowe lub kubełkowe),
• panele, membrany, maty, taśmy lub luźny granulat betonitowy.

Odrębnym materiałem jest beton wodoszczelny, ktory stosowany jest jako materiał wodoodporny do wykonywania konstrukcji nośnych, niewymagający przy tym wykonywania izolacji wodochronnej.

Usuwanie wilgoci

Przygotowanie do procesu osuszania

Jeśli w obiekcie budowlanym zostaną stwierdzone negatywne skutki oddziaływania wody i wilgoci, właściciel lub zarządca powinien podjąć decyzję o przeprowadzeniu robot budowlanych mających na celu usunięcie zawilgocenia i zabezpieczenie obiektu przed dalszą degradacją. W pierwszej kolejności podmiot odpowiedzialny za obiekt powinien zlecić przeprowadzenie kolejno czynności, takich jak:

• określenie stanu zawilgocenia poszczegolnych elementow
• budynku,
• przeprowadzenie oceny stanu technicznego dachu,ścian, stropow i fundamentow,
• jeśli pojawiły się pęknięcia w przegrodach – założenie plomb kontrolnych,
• sprawdzenie zachowania tynkow zewnętrznych i wewnętrznych, powłok malarskich oraz stolarki, okiennej i drzwiowej,
• ustalenie warunkow gruntowo-wodnych,
• określenie stopnia zasolenia zawilgoconych elementow obiektu,
• przeprowadzenie oceny mykologicznej, czyli zidentyfikowanie pojawiających się grzybow i pleśni.

Po dokonaniu sprawdzeń i badań oraz ustaleniu przyczyny zawilgocenia należy określić zakres niezbędnych do wykonania robot budowlanych, dobor metod osuszających oraz izolacyjnych czy renowacyjnych. Niezwykle istotny jest właściwy wybor metody osuszania i zabezpieczenia budynkow. Ze względu na oczekiwany efekt metoda osuszania musi być wydajna zarowno z uwagi na grubość osuszanego elementu, jak i na materiał, z ktorego ten element został wykonany. Jednak najważniejsze jest przyjęcie sposobu najbezpieczniejszego, ktory nie spowoduje osłabienia układu konstrukcyjnego obiektu budowlanego. Natomiast przy wyborze hydroizolacji należy kierować się przede wszystkim względami bezpieczeństwa materiałow dla zdrowia, a w dalszej kolejności ich skutecznością w danych warunkach, trwałością, odpowiednimi właściwościami fizycznymi i chemicznymi. Ponadto materiały izolacji przeciwwodnej czy przeciwwilgociowej powinny cechować się możliwością nakładania na podłoża wilgotne.

Wybór metody

Jeżeli ogolny stan obiektu budowlanego wymaga wykonania kompleksowych robot budowlanych polegających na osuszeniu i renowacji, sensowne wydaje się być opracowanie projektu. Powinien on swoim zakresem objąć szczegołowy opis proponowanej technologii osuszania, przyjętej na podstawie wynikow wcześniej wykonanych badań i sprawdzeń, a także przyjętych rozwiązań technicznych naprawy obiektu. Dotyczy to zagadnień związanych ze sposobem zlikwidowania problemow ujawnionych w ocenie obiektu budowlanego, oraz rodzaju użytych metod i materiałow zabezpieczających. Nierozłącznym elementem opracowania powinien być rownież opis koniecznych do wykonania prac izolacyjnych i renowacyjnych oraz zestawienie charakterystyki materiałow, jakie należy zastosować podczas wykonywania robot budowlanych.

 

W zależności od stanu zawilgocenia obiektu oraz porowatości i wytrzymałości materiałow budowlanych, z ktorych jest on wybudowany, dobiera się konkretną metodę osuszania lub łączy się rożne techniki dla uzyskania lepszych efektow.

Podział metod osuszania obiektu budowlanego

Osuszanie naturalne

Jest to najmniej skomplikowana metoda nieinwazyjna. Ze względu na efektywność może być stosowana do osuszania cienkich przegrod, wykazujących niewielki stopień zawilgocenia. Polega ono na odsłonięciu elementu osuszanego, tak aby wilgoć mogła być oddawana do otaczającego powietrza. Za przykład może tutaj posłużyć osuszanie zawilgoconego lokalu w związku z dopuszczeniem naturalnej wymiany powietrza poprzez otwarcie okien i drzwi. To, w jakim czasie zostanie osiągnięty pożądany efekt, zależy w głownej mierze od warunkow atmosferycznych i pory roku (rożnić się będzie czas wysychania przegrody w gorące letnie dni od czasu potrzebnego na oddanie wilgoci podczas zimy).

Sztuczne osuszanie nieinwazyjne

Jeśli osuszanie naturalne okaże się nieefektywne, często – jako wspomaganie – wprowadza się sztuczne osuszanie nieinwazyjne. Najczęściej stosowanymi metodami osuszania sztucznego bez ingerencji w wykorzystane wyroby budowlane są: podwyższenie temperatury elementow obiektu budowlanego przy wymuszeniu ruchu powietrza, a także coraz częściej stosowane osuszanie absorpcyjne lub kondensacyjne. Znane są też metody osuszania prożniowego oraz mikrofalowego.

Osuszanie gorącym powietrzem lub promiennikami

ten sposob osuszania bazuje na intensywnym odparowywaniu wilgoci z warstw powierzchniowych elementow budynku aż do uzyskania tzw. rownowagi wilgotnościowej. Temperatura powietrza wydmuchiwanego przez urządzenie nagrzewające oscyluje między 50 a 250°C. Dobor temperatury powinien zostać ustalony w związku z rodzajem materiału osuszanego oraz warunkami stosowania nagrzewnicy – w osuszanym pomieszczeniu temperatura nie powinna przekroczyć 35°C, gdyż wyższa mogłaby spowodować zniszczenie struktury nagrzewanych przegrod przez duże cieśnienie pary wodnej. Przy wykorzystaniu tej metody należy kontrolować właściwe odprowadzanie wilgoci poza obiekt budowlany przez wentylację i należyte ogrzewanie powietrza wprowadzonego do obiektu z zewnątrz. W przeciwnym wypadku efekty osuszania będą niepełne, tylko powierzchniowe, gdyż cyrkulacja powietrza spowoduje oddawanie odparowanej już wilgoci suchym fragmentom przegrod.
Urządzeniami stosowanymi do osuszania gorącym powietrzem są nagrzewnice zasilane energią elektryczną, propanem, propan-butanem lub olejem opałowym. Alternatywnymi urządzeniami mogą być elektryczne promienniki podczerwieni.

 

Osuszanie absorpcyjne

bazuje na zjawisku fizycznym, polegającym na przejęciu wody z zawilgoconych materiałow przez otaczające je powietrze. Osuszacze absorpcyjne są narzędziami, w ktorych wykorzystywany jest powyższy proces. Praca tych urządzeń polega na osuszaniu powietrza przez środek absorbujący wilgoć w wyniku przejścia przez filtr obrotowy. Wśrod materiałow absorbujących stosuje się takie preparaty jak żel silikonowy, chlorek litu lub żel krzemionkowy. Osuszone powietrze jest następnie podgrzewane przez aparat i powraca do pomieszczenia, aby ponownie nasycić się parą wodną. Podobnie jak w przypadku nagrzewnic, wilgoć odebrana z osuszanego powietrza jest odprowadzana na zewnątrz obiektu budowlanego. Proces osuszania absorpcyjnego ma charakter cykliczny i musi być powtarzany aż do ostatecznego osuszenia elementow budynku.

Osuszanie kondensacyjne

polega na osuszaniu powietrza w zawilgoconych pomieszczeniach obiektu budowlanego przez skroplenie pary wodnej unoszącej się w powietrzu. Po obniżeniu poziomu tak zwanej wilgotności względnej powietrza następuje oddanie zawartej w przegrodach wilgoci. Proces powtarza się do uzyskania właściwych rezultatow. Osuszanie kondensacyjne polega na zasysaniu wilgotnego powietrza przez wentylator i przesyłaniu go na obniżający jego temperaturę parownik, w ktorym następuje kondensacja pary wodnej. Woda otrzymana w procesie kondensacji odprowadzana jest do specjalnego zbiornika, skąd przy pomocy pompy usuwana jest do instalacji kanalizacyjnej.

Osuszanie mikrofalowe

polega na wykorzystaniu zmiany energii pola elektromagnetycznego w obszarze promieniowania mikrofalowego na energię cieplną w środowisku wilgotnym, następuje nagrzewanie nie tylko powierzchniowe elementu suszonego, ale rownież głębszych jego warstw. Wilgoć utrzymująca się w nim zamienia się w parę wodną, a następnie zostaje usunięta z budynku dzięki wentylacji. Proces osuszania ma miejsce podczas przesuwania generatora mikrofalowego po powierzchni zawilgoconego elementu. Dzięki zastosowaniu metody mikrofalowej można szybko uzyskać efekt wysuszenia wybranych elementow obiektu budowlanego.
Dużą słabością tej metody jest szkodliwość mikrofal dla organizmow żywych, związku z czym podczas jej stosowania niezwykle istotnym jest ścisłe stosowanie zasad bezpieczeństwa.

Osuszanie sztuczne inwazyjne

Ze względu na ograniczenia w stosowaniu metod nieinwazyjnych oraz nierzadko konieczność odtworzenia hydroizolacji, stosowanie metod ingerujących w elementy obiektu budowlanego jest dość powszechne.

 

Metoda podcinania murów

jest jedną z najstarszych i najczęściej stosowanych metod wprowadzania izolacji poziomych w zawilgocone mury. Polega na ręcznym podcinaniu murow do grubości przegrody 60 cm (wykuwanie cegieł z murow ceglanych) lub poziomym podcinaniu mechanicznym przy pomocy piły łańcuchowej, sznurowej lub tarczowej. Alternatywnie stosowane jest pocięcie strugą mieszanki cieczy o wysokim ciśnieniu z piaskiem kwarcowym. Wykonanie izolacji poziomych metodą podcinania można pogrupować na etapy cięcia, ułożenia izolacji, klinowania oraz iniekcji. Po wykonaniu podcięcia i przygotowaniu podłoża (po wcześniejszym zaklinowaniu), zostaje założona przepona z materiału hydroizolacyjnego (np. papy, folii itd.). Po założeniu warstwy izolacji w szczelinę, wbijane będą kliny z tworzywa sztucznego i po zaklinowaniu należy uszczelnić powstałą lukę zaprawą cementową.

Podmurowywanie ław fundamentowych od spodu

podstawowym założeniem tej metody jest odkrywanie ławy fundamentowej i wykonanie wodoszczelnego oparcia ławy, ewentualnie skonstruowanie oparcia ławy z dowolnego materiału konstrukcyjnego po włożeniu wkładki izolacyjnej pod istniejącą ławę. Technika ta jest stosowana incydentalnie ze względu na jej wysoki stopień skomplikowania.

Wciskanie nierdzewnej blachy metalowej

metoda polega na wprowadzaniu w przegrody, za pomocą specjalnych pras lub młotow udarowych, nierdzewnych blach falistych lub fałdowych prostopadle do lica elementu budynku.

Otwory Knappena

ten sposob hydroizolacji jest stosowany bardzo rzadko. Podstawą tej metody jest wykonanie od strony zewnętrznej ku gorze otworow o średnicy od 3–5 cm na głębokość 3/4 szerokości przegrody. Najefektywniejsze jest stosowanie tak zwanych otworow kolankowych (w przekroju L). Następnie na poziomie otworow dolnych powinna zostać wykonana bruzda celem podłączenia spirali grzejnych. Efektem ubocznym stosowania tego rodzaju metody jest występowanie znacznego zasolenia w strefie otworow.

Metoda elektroosmozy

wykorzystuje prąd stały, ktory przepływa pomiędzy założonymi w przegrodzie elektrodami dodatnimi i ujemnymi. Takie działanie powoduje przemieszczanie wilgoci z jego gornych części elementu do dolnych odcinkow i następnie oddanie jej do gruntu. Wadą tego sposobu osuszania jest długi czas niezbędny do uzyskania właściwych rezultatow (od kilku miesięcy do kilku lat). Inną kwestią pozostaje występowanie szybkiej korozji elektrod. Tym samym powstają straty prądu na połączeniach instalacji i dość kłopotliwe jest częste korygowanie napięcia i natężenia prądu.

Aktywne ekrany wentylacyjne

w postaci cienkich ścianek można sklasyfikować jako wewnętrzne i zewnętrzne. Ścianki izoluje się od strony przegrody za pomocą materiałow, takich jak papa lub folia. Ścianki powinny być na tyle wysokie, aby swobodnie moc odprowadzić wilgotne powietrze poza obręb budynku. Ruch powietrza odbywa się poprzez otwory nawiewne. Powinno się je wykonać w dolnych partiach najniższej kondygnacji, a otwory wywiewne na wysokości ok. 30 cm nad poziomem terenu. Dzięki takim ruchom powietrza w szczelinie pomiędzy aktywnym ekranem wentylacyjnym a zawilgoconym elementem następuje jego osuszanie, natomiast sam ekran powinien pozostać suchy.

Wykonanie drenażu i rowów odprowadzających wodę

ma za zadanie osuszenie terenu wokoł obiektu budowlanego. Zarowno rowy, jak i drenaż, ktory jest utworzony poprzez system perforowanych rur, do ktorych wpływa woda, odprowadzają nadmiar wody, ktory mogłby negatywnie oddziaływać na obiekt.

Techniki iniekcyjne

Zasadą metod iniekcyjnych jest wprowadzanie do wytypowanych wcześniej ścian środka hydroizolacyjnego iniekcyjnego przez utworzone wcześniej otwory. Rolą takiej substancji jest zamknięcie kapilar albo ich hydrofobizację. Wszelkie hydroizolacyjne metody iniekcyjne należą do najchętniej obecnie stosowanych sposobow zabezpieczania oraz naprawy elementow zawilgoconych obiektow budowlanych.

Iniekcja grawitacyjna – metoda polega na wprowadzeniu pod kątem 15–30° środkow iniekcyjnych do wykonanych wcześniej otworow. Płyn iniekcyjny pod wpływem grawitacji i podciągania kapilarnego migruje w głąb przegrody.
Iniekcja niskociśnieniowa – w przypadku tego sposobu walki z zawilgoceniem płyn wprowadza się do elementu budynku pod ciśnieniem nieprzekraczającym 1,5 MPa. Środkami stosowanymi do iniekcji są najczęściej krzemiany alkaliczne, związki krzemoorganiczne, szkło wodne sodowe lub potasowe i środki biobojcze.
Iniekcja wysokociśnieniowa nie może być stosowana w ścianach o niskiej wytrzymałości na ściskanie, ponieważ może spowodować zniszczenie takiego elementu. Ciśnienie wywierane podczas iniekcji wynosi 1,5 do 10 MPa. Zgodnie z praktyką inżynierską przyjmuje się, że ciśnienie nie powinno być większe od 1/3 wytrzymałości na ściskanie. Najchętniej wykorzystywanym płynem iniekcyjnym jest szkło wodne potasowe.
Iniekcja krystaliczna polega na wytworzeniu warstwy izolacyjnej z wykrystalizowanych nierozpuszczalnych w wodzie minerałow, a środkiem chemicznym wykorzystywanym do tworzenia bariery hydroizolacyjnej jest mieszanina cementu portlandzkiego i aktywatora w postaci mikrokrzemianu sodu i fosforanu sodowego, krzemianu etylu.
Elektroiniekcja to sposob osuszania, ktory w pewien sposob uzupełnił metodę elektroosmozy. Poszerza on elektroosmozę o zastosowanie hydroizolacyjnego środka iniekcyjnego.
Termoiniekcja to jeden z najszybszych i najefektywniejszych możliwych sposobow osuszania. Założeniem tej metody jest jednoczesne izolowanie obiektu od działania czynnikow destrukcyjnych i jego osuszanie. Osuszanie wykonuje się za pomocą zestawu urządzeń termowentylacyjnych, ktore wprowadzają do nawierconych w przegrodzie otworow suche powietrze o określonej temperaturze i prędkości przepływu. Po przygotowaniu elementu przez wstępne osuszenie, w otwory wtłaczany jest odpowiedni środek iniekcyjny. Dzięki temu powstaje stosowna blokada hydrofobowa.
Metoda magnetokinetyczna polega na odwroceniu procesu podciągania kapilarnego przez zastosowanie specjalistycznych urządzeń, ktore zmieniają polaryzację cząstek wody. Efektem tych działań jest ich ruch w doł, w kierunku gruntu. Istotnym przeciwwskazaniem stosowania tej metody jest obecność w budynku elementow metalowych.

Podsumowanie

Bez względu na to, jakie są przyczyny zalewania lub zawilgocenia obiektu budowlanego, szybka reakcja na zachodzące procesy związane z działaniem wody i wilgoci jest kluczem do sukcesu, czyli zatrzymania degradacji. Im większy jest stopień zawilgocenia obiektu, tym trudniejszym zadaniem będzie doprowadzenie budynku do należytego stanu technicznego. Przy bardzo rozległym zawilgoceniu wchodzą w grę już tylko najdroższe, najbardziej pracochłonne i czasochłonne metody osuszania, ktorych wykorzystanie poprzedzone powinno być wykonaniem oceny technicznej budynku i w skrajnych przypadkach – opracowaniem projektu. Nie można bagatelizować nawet najmniejszych śladow występowania wilgoci, zalewania czy podmakania.